Tax Control

De juistheid en volledigheid van aangiften verbetert door een individueel convenant horizontaal toezicht. Dit blijkt uit een onderzoek naar de effecten van individuele klantbehandeling die de Belastingdienst toepast bij grote ondernemingen. De conclusie van het rapport is dat individuele klantbehandeling en horizontaal toezicht een waardevolle vorm van toezicht op grote organisaties is.

Horizontaal toezicht is een onderdeel van de mix aan handhavingsinstrumenten van de Belastingdienst. Hierbij wordt vooral ingezet op het voortraject zodat dure controles achteraf minder vaak nodig zijn. Voor dit 3-jarig onderzoek zijn uit 9000 grote bedrijven aselect 350 ondernemingen gekozen.

De 3 belangrijkste uitkomsten van het onderzoek zijn:

1. De fiscale naleving door grote organisaties is hoog.
2. Organisaties met een convenant horizontaal toezicht zijn transparanter en de fiscale beheersing is beter op orde.
3. Ondernemingen met een convenant leven hun fiscale  verplichtingen op onderdelen van het aspect ‘juistheid en volledigheid van de aangiften’ beter na dan organisaties zonder convenant.

De reden waarom ondernemingen met een convenant hun fiscale verplichtingen beter naleven, hangt mogelijk samen met de specifieke afspraak in het convenant om relevante (fiscale) punten zo snel mogelijk aan de Belastingdienst voor te leggen dan wel met de werking van het convenant als psychologisch contract. Het onderzoek geeft daar echter geen uitsluitsel over.

Conclusie onderzoek

De conclusie is dat individuele klantbehandeling, en horizontaal toezicht als onderdeel daarvan, een waardevolle vorm van toezicht op grote organisaties is. De Belastingdienst lijkt via de werkrelatie organisaties te kunnen beïnvloeden. De werkrelatie zorgt voor meer transparantie van organisaties over fiscale issues en een betere fiscale beheersing van de organisatie. Ook zorgt de werkrelatie voor meer bereidheid tot naleving. Deze samenhang is in lijn met de aannames in het beleid van individuele klantbehandeling.

Verdere ontwikkeling horizontaal toezicht

Met dit onderzoek geeft de Belastingdienst invulling aan de aanbeveling van de Commissie Horizontaal Toezicht om wetenschappelijk onderzoek te doen naar horizontaal toezicht. De resultaten van het onderzoek zijn belangrijk voor verdere verbetering van het horizontaal toezicht.

Documenten

• Rapport onderzoek Horizontaal Toezicht Grote Ondernemingen
  Onderzoek naar het toezicht, waaronder horizontaal toezicht, bij grote ondernemingen en organisaties.
• Kamerbrief aanbieding rapport onderzoek Horizontaal Toezicht Grote Ondernemingen
  Staatssecretaris Wiebes van Financiën stuurt een onderzoek naar het toezicht, waaronder horizontaal toezicht, bij grote ondernemingen

Bron: Belastingdienst

In een brief die de nieuwe directeur-generaal van de Belastingdienst, Jaap Uijlenbroek, na zijn eerste honderd dagen aan het personeel schreef, staat beslechting van de slepende discussie hoog op diens actielijstje. Het FD publiceerde onlangs over de niet openbare brief.

Repressief toezicht

Emeritus hoogleraar fiscale economie Leo Stevens leest in de brief een voortzetting in van de koers die de fiscus in 2012 heeft gekozen, het jaar waarin een commissie onder zijn leiding een evaluatie uitbracht van het zogeheten horizontaal toezicht. Deze vorm van toezicht gaat uit van vertrouwen in de belastingplichtige en ging in Nederland in 2005 van start.

Maar horizontaal toezicht kan niet zonder verticaal toezicht, constateerde de commissie-Stevens al in 2012. Dat wil zeggen, een meer repressief toezicht aan de hand van controles.

Wereld te winnen

Stevens stelt dat het horizontaal toezicht moet worden doorontwikkeld. Hij zegt dat besef te herkennen in het betoog van Uijlenbroek. Bij grote ondernemingen kan de fiscus met redelijk vertrouwen varen op interne fiscale controlesystemen. Die zijn doorgaans op orde, zegt hij. In het midden- en kleinbedrijf valt volgens hem echter nog een wereld te winnen.

‘Mkb’ers die onder horizontaal toezicht vallen, moeten ervaren dat het lonend is te investeren in een betrouwbaar fiscaal functioneren en dus niet met extra uitvoeringskosten worden belast. Het is trouwens geen motie van wantrouwen als de fiscus ook deze mkb’ers steekproefsgewijs controleert op naleving. Vertrouwensrelaties moeten gerechtvaardigd zijn en niet worden misbruikt. Tegelijkertijd dient waarneembaar te zijn dat ondernemers die een loopje nemen met de belastingen, de controledans zeker niet ontspringen. Dat gebeurt nu nog te vaak.’

‘Stel je voor dat de fiscus zelf meer dan één miljoen zzp’ers en kleine ondernemers intensief moet controleren, terwijl je ook een convenant met belastingadvieskantoren kunt sluiten over de juiste belastingaangifte’ (Leo Stevens)

Financiële dienstverleners

In het mkb spelen financiële dienstverleners, zoals accountants en belastingadviseurs, een sleutelrol in horizontaal toezicht. Stevens vindt dat de Belastingdienst moet steunen op hun deskundigheid. ‘Daarmee kan veel ellende worden voorkomen, in de vorm van correcties achteraf, boetes en juridische processen. Een vertrouwensrelatie leidt bovendien tot lagere uitvoeringslasten. Stel je voor dat de fiscus zelf meer dan één miljoen zzp’ers en kleine ondernemers intensief moet controleren, terwijl je ook een convenant met belastingadvieskantoren kunt sluiten over de juiste belastingaangifte.’

Hoogleraar interne en externe belastingzekerheid Ronald Russo kan zich voorstellen dat er een certificering komt voor financiële dienstverleners die investeren in horizontaal toezicht. De Tilburgse hoogleraar, die tevens wetenschappelijk adviseur is bij Deloitte, verzet zich tegen het beeld dat horizontaal toezicht lichter zou zijn dan verticaal toezicht. Dat beeld miskent de inspanningen die ondernemingen en fiscus zich getroosten om aan de eisen van het systeem te voldoen, zegt hij.

Belastingontduiking

Peter Kavelaars, hoogleraar belastingrecht in Rotterdam en hoofd van het wetenschappelijk bureau van Deloitte, vertegenwoordigt een andere opvatting binnen de fiscaliteit. Horizontaal toezicht werkt bij grote bedrijven, zegt hij, maar is niet geschikt voor het mkb. Door de lage frequentie van de controles lopen ondernemers volgens hem te weinig risico betrapt te worden op belastingontduiking.

Kavelaars ziet het liefst dat horizontaal toezicht in het mkb helemaal wordt afgeschaft en juicht het alvast toe dat Uijlenbroek meer verticale controle aankondigt.

Het is van belang dat fiscale onjuistheden tijdig worden gesignaleerd en gecorrigeerd. Wachten met corrigeren tot het moment dat de jaarrekening wordt opgemaakt of pas na verloop van een aantal jaren aangeven, is onvoldoende. Een goed werkend TCF zorgt ervoor dat onverwachte naheffingen en boetes tot het verleden behoren.

Wat kunt u nog meer van een TCF verwachten?

• U verkrijgt zekerheid over uw fiscale positie en geldstromen.
• U kunt laten zien dat u fiscale kansen pakt en risico’s beheerst (‘u bent aantoonbaar in control’).
• U verbetert uw fiscale imago: u wint daarmee vertrouwen bij bijvoorbeeld Belastingdienst, toezichthouders en accountant.
• U verhoogt de kwaliteit van uw fiscale data en zorgt daarmee voor betere fiscale aangiften.
• U gaat proactief – in plaats van reactief – om met fiscale kansen en risico’s.
• U krijgt snel inzicht in uw fiscale status en de voortgang van uw werkzaamheden op fiscaal terrein.
• U kunt uw fiscale strategie planmatig ten uitvoer brengen (’tax planning’).
• U bespaart tijd en geld bij fiscale controles door de Belastingdienst.
• U kunt fiscale kennis en communicatie beter sturen en beheren.

Kan dit alles op een efficiënte manier worden bereikt? Wij denken van wel.

RiskRhino

RiskRhino is een interactieve, webapplicatie waarmee u gemakkelijk uw fiscale verplichtingen, processen, risico’s, beheersingsmaatregelen en controles kunt vastleggen en inregelen. Alle onderdelen van uw TCF liggen in één geïntegreerde, overzichtelijke omgeving vast. Uniek is dat RiskRhino waarschuwt als u een actie moet ondernemen en concrete aanwijzingen geeft bij wat u moet doen.

Gemstone

Juyst heeft daarnaast de webapplicatie ‘Gemstone’ ontwikkeld om de administratie van uw gemeente gemakkelijk en snel voor de btw, vpb en lh/wkr door te kunnen lichten. Gemstone gebruikt daarbij methoden en technieken die de Belastingdienst zelf ook hanteert. Allereerst zijn dat geautomatiseerde, slimme selecties op basis van fiscale risicoanalyse. Hiermee identificeert Gemstone transacties in uw administratie die ofwel met zekerheid goed, ofwel met zekerheid fout zijn. Foute transacties corrigeert u natuurlijk. Ze vormen tevens aanleiding voor verbetering van de beheersing van uw processen, zodat ze in de toekomst niet meer kunnen voorkomen. Alle overige transacties kunt u met Gemstone steekproefsgewijs onderzoeken. Dit is de meest efficiënte manier om nog resterende fouten te ontdekken: óók de fouten die u op voorhand niet kon voorzien! Als u Gemstone regelmatig inzet, blijft u fiscaal mooi ’tussen de lijnen’.

RiskRhino en Gemstone kunnen los van elkaar worden ingezet. Het meest voor de hand liggend is echter om ze samen in te zetten, zodat niet enkel het beheer van de fiscaliteit maar ook de controle is geborgd. Uiteraard werkt Gemstone naadloos samen met RiskRhino.

Minimale inspanning, maximaal resultaat

Wat zijn de voordelen van Gemstone en RiskRhino?

• Een groot voordeel van Gemstone en RiskRhino is dat u voortdurend tastbaar bewijs verzamelt over zowel de kwaliteit van uw fiscale aangiften als de werking van uw fiscale beheersingsmaatregelen.
• Wijzigingen in uw processen en systemen zijn pas aan de orde zodra er concrete bevindingen zijn die daartoe aanleiding geven. Doel en strekking van aanpassingen zijn daarmee volkomen helder.
• Via Gemstone en RiskRhino profiteert u van onze jarenlange kennis en ervaring op het terrein van de btw, vpb en lh/wkr én de daarbij behorende beheersings- en controleaspecten.

Het spreekt voor zich dat u ook bij ons terecht kunt voor het verzorgen van uw fiscale aangiften, training en advisering.

Wilt u meer weten? Neem contact op met onze collega Wil Peters. Wij zijn graag bereid om u in een vrijblijvend gesprek nader te informeren.

Regelmatig komen er vragen over de suppletieaangiften. Veel gemeenten komen er bij het opmaken van de jaarrekening achter dat in aftrek gebrachte btw in feite gecompenseerd had moeten worden, of omgekeerd. Veelal tillen zij hier niet al te zwaar aan, omdat deze bedragen elkaar compenseren en gaan over tot suppletie en compensatie.

Vervolgens worden de correcties doorgevoerd en verwerkt in suppletieaangiften. Is sprake van teveel in aftrek gebrachte btw, dan leidt dit tot een naheffing btw en teruggave BCF (BTW-compensatiefonds). Dan blijkt echter dat over de btw een ordeboete wordt opgelegd. Daarnaast is de heffingsrente over de na te heffen btw hoger dan die over de teruggave BCF. Gemeenten vinden dit onrechtvaardig. Maar is dit zo?

Het BCF is alweer meer dan 14 jaar geleden ingevoerd. De Belastingdienst heeft in het verleden geen aanleiding gezien zich al te formeel op te stellen. Dat is nu echter verleden tijd. Kennelijk gaat de Belastingdienst ervan uit dat de tijd van gewenning is afgelopen en het nu tijd is de touwtjes strakker aan te trekken. Anders gezegd; zij treedt thans formeel op en heeft haar beleid daarop aangepast. Ook gemeenten worden met deze opstelling geconfronteerd en hoeven niet te rekenen op coulance omdat zij overheidslichaam zijn.

Onlangs heeft de rechtbank Noord-Holland uitspraak gedaan over de status van een suppletieaangifte. Als sprake is van een nabetaling is dit een verzoek tot naheffing. Is sprake van een teruggaaf, dan is dit geen aanvullende btw-aangifte, maar een regulier bezwaar tegen voorgaande btw-aangiften. Wordt deze (negatieve) suppletie te laat ingediend, dan staat hier geen rechtsingang meer tegenover. Een nadelig werkende beslissing van de Belastingdienst kan dan niet meer worden aangevochten via bezwaar en/of beroep.

Betekenis voor praktijk

Uit de opstelling van de Belastingdienst én de jurisprudentie blijkt dat correcties niet op de lange baan geschoven mogen worden. Correctie achteraf leidt tot boetes, heffingsrente en mogelijk verlies van rechten om een fiscale procedure te kunnen starten. Het is dus van groot belang dat onjuistheden tijdig worden gesignaleerd en gecorrigeerd en hiermee niet wordt gewacht tot het moment dat de jaarrekening wordt opgemaakt of men zelfs jaren teruggaat met het aangeven van de correcties. Een goed werkend TCF (Tax Control Framework) draagt hiertoe bij. Het TCF is niet in het belang van de Belastingdienst, maar in het belang van de ondernemer of het overheidslichaam zelf! Als u dat wenst, zijn wij als Juyst graag bereid om samen met u een adequaat werkend TCF te implementeren. Ook kunnen wij snel een jaarherrekening btw/BCF voor u opstellen. Hiermee worden de nadelige gevolgen van heffingsrente en mogelijk ook boetes, tot een minimum beperkt.

Het omstreden ‘horizontaal toezicht’, waarin de Belastingdienst de aangiften van vertrouwde bedrijven nauwelijks meer controleert, moet volgens hem worden gemoderniseerd. ‘Nederland moet zich aansluiten bij internationale ontwikkelingen op dit gebied,’ aldus de brief die in handen is van platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, FD en Trouw.

Kwart niet actief gecontroleerd

Vanwege het horizontaal toezichtsysteem wordt de belastingaangifte van bijna een kwart van de grote bedrijven in Nederland niet meer actief gecontroleerd, bleek afgelopen februari uit onderzoek van Investico. Deze bedrijven houden zich volgens de fiscus aan de regels en zijn te vertrouwen. Het aantal fiscale boekenonderzoeken bij Nederlandse bedrijven daalde de afgelopen twintig jaar met 70%.

Volgens Uijlenbroek is nu echter niet duidelijk genoeg wanneer bedrijven het vertrouwen van de Belastingdienst verliezen en weer als vanouds gecontroleerd moeten worden. ‘De interventieladder van horizontaal toezicht naar verticaal toezicht is onvoldoende kenbaar waardoor een of-of discussie ontstaat, terwijl het een glijdende schaal is’, schrijft hij.

Veel kritiek

De directeur van de Belastingdienst doet zijn oproep in een ‘100-dagenbrief’ aan zijn medewerkers, zijn persoonlijke actielijst. Hij volgde eind januari Hans Leijtens op, die grote problemen achterliet. De top van de Belastingdienst stond tot dusver achter het soepele toezichtsysteem, net als staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën, die het ‘een sterkte van ons belastingstelsel’ noemde.

Inspecteurs en belastingadviseurs hebben daarentegen veel kritiek op het huidige systeem van horizontaal toezicht. Nederland is het enige land ter wereld dat deze vorm van toezicht toepast zonder daarbij duidelijke normen te hanteren, zegt Eelco van der Enden, partner bij belastingadvieskantoor PwC. Hij steunt het pleidooi van Uijlenbroek. ‘Alle landen gebruiken objectieve kaders en ook de Oeso heeft normen opgesteld voor horizontaal toezicht. In Nederland is het schimmig. Er moeten regels komen voor bedrijven die gebruik willen maken van horizontaal toezicht. Nu is het systeem subjectief en hebben inspecteurs geen handvatten om goed toezicht te houden.’

Inspecteurs klagen dat de Belastingdienst door het horizontale systeem geen goed toezicht meer kan houden en te veel leunt op het bedrijfsleven. Ger Fuchs, oud-directeur Grote Ondernemingen bij de Belastingdienst, noemt het systeem ‘naïef en onverantwoord.’ Veel inspecteurs vermoeden dat het systeem minder belastingopbrengsten genereert dan het oude systeem waarin de boeken actief werden gecontroleerd. Ook bleek afgelopen februari uit onderzoek van Investico dat de beoogde tijdsbesparing van horizontaal toezicht was uitgebleven.

Panama Papers

Woordvoerder André Karels van de Belastingdienst is zich niet bewust van belangrijke veranderingen aan het horizontaal toezicht, zegt hij in een reactie. ‘Als we grote aanpassingen doen, zullen we die eerst met de Tweede Kamer bespreken.’ Staatssecretaris Wiebes noemde de zorgen van de inspecteurs eerder onterecht. ‘We zitten wel degelijk achter de centjes aan,’ zei hij begin dit jaar.

Vorige maand bleek dat acht bedrijven die opduiken in de ‘Panama Papers’ bij de fiscus onder de omstreden lichte vorm van toezicht staan, en dus niet of nauwelijks gecontroleerd worden. De Belastingdienst zag daarin geen reden om het toezicht te versterken, maar wilde eerst onderzoek doen.

Bron: FD 27 mei 2017