In 2016 is de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) ingevoerd. Met deze wet zijn de verklaringen arbeidsrelatie (VAR) afgeschaft. De wet DBA heeft geleid tot onrust en discussie, met als gevolg de instelling van een handhavingsmoratorium. De Belastingdienst kon als gevolg daarvan bij opdrachtgevers alleen bij kwaadwillendheid corrigeren op de kwalificatie van de arbeidsrelatie voor de loonheffingen. Het handhavingsmoratorium is een aantal keren aangepast.
Per 1 januari 2025 is het handhavingsmoratorium beëindigd. Met ingang van die datum gelden bij de handhaving op de kwalificatie van de arbeidsrelatie voor de loonheffingen de normale regels voor het opleggen van correctieverplichtingen, naheffingsaanslagen en boetes. Correcties met terugwerkende kracht gaan niet verder dan tot de datum van de opheffing van het handhavingsmoratorium, tenzij sprake is van kwaadwillendheid of als een eerder gegeven aanwijzing niet is opgevolgd. De ‘zachte landing’, waarbij boetes en strengere handhaving tijdelijk worden uitgesteld, geldt nog tot eind 2025 als overgangsperiode. Per januari 2026 vervalt deze regeling, gevolgd door een volledig herstel van handhavingsbevoegdheden.
Als de Tweede en Eerste Kamer instemmen, treedt op 1 juli 2026 de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (Vbar) in werking. De Vbar verduidelijkt de criteria over wanneer iemand werknemer is en wanneer iemand als zelfstandige werkt, maar wijzigt ze inhoudelijk niet ten opzichte van de nu geldende gerechtelijke uitspraken.
Daarnaast kunnen zzp’ers die minder dan € 36 per uur verdienen straks stellen werknemer te zijn en een beroep doen op de bijbehorende rechten. Als de zzp’er een beroep op het vermoeden heeft gedaan, dan is het aan de opdrachtgever om aan te tonen dat er toch geen sprake is van een arbeidsovereenkomst en dat er als zelfstandige wordt gewerkt. Het uurtarief waaronder het rechtsvermoeden geldt, wordt ieder jaar aangepast aan de stijging van het minimumloon. Het bedrag wordt naar boven afgerond op hele euro’s.